Լենկթեմուրը ծնվել է 1336 թվականի ապրիլի 9-ին՝ Տրանսօքսիանայում ներկայիս Ուզբեկստան՝ Բարլասների քոչվորական միությունում։ Մարտում վիրավորվելուց հետո ստացել է «Լենկ» կաղ մանկանունը։ 1370 թվականին տիրացել է Չաղաթայի խանության արևմտյան շրջաններին, ապա արշավել Արևմտյան, Հարավային և Կենտրոնական Ասիա, Կովկաս և Ռուսաստանի հարավ։ 1380-90-ական թվականներին ավերիչ հարձակումներ է գործել Ոսկե Հորդայի և Հնդկաստանի դեմ։ Լենկթեմուրն արշավել է Հայաստան 1386, 1387 և 1399 թվականներին, կոտորելով և գերեվարելով Հայաստանի բնակչության ահռելի զանգվածներ հատկապես արհեստավորների։ Նրա օրոք Հայաստանում բնակեցվել են քոչվոր ցեղեր։

Ինչպես վարվել, եթե երկրաշարժի ժամանակ գտնվում եք փակ տարածքում

• Եթե հնարավոր է, դուրս եկե՛ք շենքից: Համոզվե՛ք, որ դուք բոլոր կառույցներից գտնվում եք անվտանգ հեռավորության վրա:
• Եթե անհնար է դուրս գալ բաց տարածություն, թաքնվե՛ք անվտանգ վայրում (հիմնական ներքին պատերի դռների բացվածքներում, այդ պատերի անկյուններում), կարելի է թաքնվել մահճակալի կամ սեղանի տակ:
• Վտանգավոր է գտնվել պատուհանների մոտ և վերջին հարկերում գտնվող անկյունային սենյակներում:
• Կանգնեցրե՛ք նրանց, ովքեր ցանկանում են ցած նետվել առաջին հարկից բարձր գտնվող պատշգամբներից և պատուհաններից:
• Դուրս մի՛ եկեք տանիքներ կամ պատշգամբներ:
• Դպրոցում երեխաները պետք է թաքնվեն նստարանների տակ և ձեռքերով ծածկեն գլուխները:
• Հանգստություն պահպանե՛ք, – ամբոխից հեռու մնացե՛ք, – խուսափե՛ք աստիճաններից և մուտքի դռներից. այնտեղ շատ դժբախտ պատահարներ են տեղի ունենում:

Ինչպե՞ս վարվել, եթե երկրաշարժի ժամանակ դուք գտնվում եք դրսում

• Հեռու մնացե՛ք փողոցի լապտերներից, մետաղալարերից և շենքերից:
• Զգուշացե՛ք ծխնելույզներից, տանիքի ծածկերից, պատուհանների կոտրված ապակիներից և այլն:
• Ծածկե՛ք գլուխը ձեռքերով կամ պայուսակով:
• Մի՛ մտեք ստորգետնյա անցումներ:

Ինչպե՞ս վարվել, եթե դուք մնացել եք ավերակների տակ

Եթե դուք մնացել եք ավերակների տակ, իսկ դա վերաբերում է բոլոր դեպքերին` սողանքներին, երկրաշարժերին, փլուզումներին, հիշե՛ք, որ պետք չէ հուսահատվել, անհրաժեշտ է սթափ լինել: Առանց սննդի և ջրի դուք երկար ժամանակ կարող եք դիմանալ: Î Հանգստություն պահպանե՛ք և փորձե՛ք կենտրոնանալ:

• Կրակ մի՛ վառեք:
• Մի՛ շարժվեք:
• Փակե՛ք բերանը թաշկինակով կամ շորի կտորով:
• Փորձե՛ք հասկանալ, թե որտե՞ղ եք գտնվում, արդյոք ելք կա՞, արդյոք այլ մարդիկ կա՞ն ձեր կողքին:
• Թակե՛ք խողովակը կամ պատը, որպեսզի փրկարարները կարողանան պարզել ձեր գտնվելու վայրը: Սուլիչ օգտագործե՛ք, եթե ունեք իհարկե: Միայն ծայրահեղ դեպքում գոռացե՛ք, որպեսզի փոշի կուլ չտաք:
• Եթե դուք շրջապատված եք ավերակներով, փորձե՛ք դանդաղ շարժվել, որպեսզի պահպանեք ուժերը և չվնասվե՛ք սուր առարկաներով:

Ինչպե՞ս վարվել առաջին ցնցումից հետո

• Պատրաստ եղե՛ք հաջորդ ցնցումներին:
• Երբ ցնցումներն ավարտվեն, առանց ժամանակ կորցնելու դուրս եկե՛ք շենքից:
• Մի՛ կանգնեք մետաղալարերի, խողովակների, քիվերի տակ:
• Որքան հնարավոր է հեռու մնացե՛ք շենքերից, սյուներից, ցանկապատերից: Ավելի լավ է տեղավորվել այգում, բաց տարածությունում:
• Ստուգեք՝ արդյոք վիրավորներ չկան:
• Մի՛ տեղաշարժեք ծանր վիճակում գտնվող վիրավորներին:
• Հետևե՛ք իրավասու մարմինների հրահանգներին:
• Հեռախոսից օգտվե՛ք միայն խիստ անհրաժեշտության դեպքում, որպեսզի հեռախոսային գծերը չծանրաբեռնվեն:

Ակատենանգո, ստրատոհրաբուխ, որը գտնվում է Գվատեմալայում Անտիգուա քաղաքի մոտ։ Հրաբուխը ունի երկու լեռնագագաթ։ Պիկո Մայորը ամենաբարձր լեռնագագաթը և Յեպոկապան 3880մ, որը նաև հայտնի է որպես Տրես Հերմանաս երեք քույրեր։ Ակատենանգոն միացած է Վոլկան դե Ֆուեգոյի հետ։ Իսկ հրաբխային համալիրը հայտնի է որպես Լա Հորքուետա։

Նկարագրություն

Ֆուեգո-Ակատենանգո լեռնազանգվածը բաղկացած է հինգ կամ ավել հրաբխային ջերմանցքների շարանից։ Հյուսիսից հարավ հրաբխային հայտնի կենտրոններ են հին Ակատենանգոն, Յեպոկապան, Պիկո Մայոր դե Ակատենանգոն, Մեսետան և Ֆուեգոն։ Հրաբխային առաջին ժայթքումները առաջին անգամ տեղի են ունեցել ավելի քան 200,000 տարի առաջ։ Չնայած, որ զուգընթաց հրաբխային կենտրոններից շատերը ակտիվ են եղել, հրաբխային միտումը հյուսիսից հարավ այդքան էլ հին ժամանակներից առկա չի։

Այս հսկայական հրաբխային համալիրը գտնվում է Խաղաղ օվկիանոսյան ափամերձ հարթավայրից դեպի հարավ 3500մ բարձր և Գվատեմալյան սարահարթից 2000մ բարձր դեպի հյուսիս։ Հրաբխային համալրիը կազմված է մի շարք ժայթող կենտրոնների մնացորդներից, որոնք էլ պարբերաբար փլուզվելով՝ ձևավորել են հսկայական բեկորներով ձյունահյուսեր։ Այս ձյունահյուսերից ամենախոշորը իր ակունքից ընդարձակվել է ավելի քան 50 կիլոմետրով՝ ծածկելով 300 քառակուսի կիլոմետր տարածք։

Ժայթքման պատմություն

Ակատենանգոյի միակ հայտնի պատմական ժայթքումները տեղի են ունեցել 20-րդ դարում 1924 և 1927 թվականների միջև։ Այս պոռթկումները առաջացրել են բալիստիկ հրաբխային ռումբեր, որոնք ընկել են գագաթային խառնարանների շրջակայքում։

Նախապատմական ժամանակներում Ակատենանգոն ժայթքել են՝ առաջացնելով լայնատարած հանքավայրեր, պիրոկլաստիկ հոսքեր և լավային հոսքեր։ Անցած 80,000 տարիներին տեղի են ունեցել բազմաթիվ ժայթքումներ։ Ակատենանգոյի ամենավերջին պայթուցիկ ժայթքումները տեղի է ունեցել 1,900 տարի առաջ Պիկո Մայոր, 2,300 տարի առաջ Պիկո Մայոր և մոտավոր 5,000 տարի առաջ Յեպոկապա։

Հրաբուխները մեծ հավանականությամբ կարող են առաջացնել խոշոր ձյունահյուսեր, որոնք կարող են հեղեղել Խաղաղ օվկիանոսյան ափամերձ հարթավայրի ընդարձակ տարածքները։ Հրաբուխների շրջակայքի տարածքներում ավելի քան 100,000 մարդ պոտենցիալ վտանգի տակ է։

Երևանում իմ սիրելի վայրերից է Մարտիրոս Սարյանի տուն-թանգարանը։

Մարտիրոս Սարյանի տուն-թանգարան, 20-րդ դարի մեծանուն նկարիչ Մարտիրոս Սարյանի (1880-1972) տուն-թանգարանը ստեղծվել է Երևանում Հայաստանի կառավարության հատուկ որոշմամբ, բացվել է 1967 թվականի նոյեմբերի 26-ին՝ նկարչի կենդանության օրոք։

Թանգարանի շենքը բաղկացած է երկհարկանի առանձնատնից, ուր նկարիչն ապրել և ստեղծագործել է 1932-1972 թվականներին, և եռահարկ պատկերասրահից, որը կառուցվել է այդ տանը կից 1967 թվականին։ Մարտիրոս Սարյանի տան հատակագծի հեղինակն է Երևան քաղաքի մեծանուն ճարտարապետ Ալեքսանդր Թամանյանը։ Թանգարանային հատվածը կառուցվել է Մարկ Գրիգորյանի նախագծով։