11 Մայիսի 2023 archive

История с азбукой

Первая часть

Сегодня был мой первый день учёбы в четвёртом
классе.
После уроков я зашёл в первый класс.
И вдруг вижу: на последней парте сидит какая-то
девочка. Странно, что сидела она одна. Все ушли домой, а эта сидит и неизвестно чего ждёт.
— Девочка, — говорю я, — почему ты не идёшь
домой?
Никакого внимания.
— Может быть, потеряла что-нибудь?
Что делать, не знаю. Она молчит, а уйти неудобно.
— Нет, — отвечает, — я домой не пойду. Меня
брат ждёт. Вон он во дворе сидит.
Я выглянул во двор. Действительно, там на скамей ке сидел маленький мальчик.
— Ну и что же?

— А то, что я ему обещала сегодня все буквы выучить.
— Это невозможно! Может быть, ты тогда школу закончишь за один год? Буквы учат долго. Это
непростое дело.
— У нас папа с мамой уехали далеко, а Серёжа,
мой брат, сильно скучает. Он просит бабушку, чтобы
она написала им письмо, а у неё нет времени. Я ска1
зала: вот пойду в школу, выучу буквы, и напишем
маме и папе письмо. А он мальчикам во дворе рассказал. А мы сегодня весь день палки писали…
Сейчас она должна была заплакать.
— Пойдём к твоему брату, и я ему всё объясню.

 

Вторая часть
Серёжа не стал нас слушать. Он сполз со скамейки
и, низко опустив голову, пошёл со школьного двора.
— Я выучила букву «А». Она пишется шалашиком! — крикнула девочка.
Но он даже не оглянулся.
Тогда я догнал его.
— Слушай, — сказал я, — ну чем она виновата?
Наука — сложное дело.— Я весь день письмо на память маме сочинял, —
грустно проговорил Серёжа.
У него было такое печальное лицо, и я подумал,
что зря родители не взяли его, раз он так скучает.
Я крикнул ему вслед:

— Я сегодня приду к вам после обеда и всё напишу под твою диктовку!
— Вот так хорошо! — сказала девочка. — Мы живём в этом доме, за железной изгородью.
Я видел, как они вошли во двор и их фигурки замелькали между кустами. Я услышал громкий мальчишеский голос:
— Серёжа, ну что, выучила твоя сестра все буквы?
Я видел, что Серёжа остановился, а его сестра вбежала в подъезд.
— Выучить азбуку очень трудно. Надо учиться целый год, — ответил Серёжа.
— Значит, вы не сможете написать письмо. Вы обманули! — крикнул мальчик.
— Нет, ко мне придёт мой друг из четвёртого класса и напишет моё письмо.
— А как его зовут?
Тут Серёжа задумался…
— Обманули, обманули! — кричал мальчишка.
Я не мог больше молчать. Это было не в моём
характере. Я громко крикнул:
— Меня Юркой зовут! И я напишу это письмо!
У мальчишки от неожиданности открылся рот.
А Серёжа ничего не сказал.
А я пошёл домой, и настроение у меня было отличное. Даже петь хотелось!

Բագրատունիներ

Բագրատունյաց արքայատոհմի կառավարման ժամանակ

Հայաստանը մեծ վերելք ապրեց։

Բագրատունիների օրոք է Անին հռչակվել է մայրաքաղաք և դարձել ժամանակի խոշոր քաղաքներից մեկը։ Կառուցապատվել ու  ընդարձակվել են Կարսը և տասնյակ այլ քաղաքներ։ Հիմնադրվել են այնպիսի նշանավոր վանքեր, ինչպիսիք են Հաղպատը, Սանահինը, Տաթևը։

Անկախության վերականգնումը

7-րդ դարի առաջին կեսին արաբական ցեղերը միավորվեցին ու ստեղծեցին Արաբական խալիֆայությունը։ Կարճ ժամանակում արաբները հսկայական նվաճումներ կատարեցին: 7-րդ դարի վերջին Արաբական խալիֆայությունը կարողացավ իրեն ենթարկել նաև Հայաստանը։ Դրանից հետո շուրջ մեկուկես հարյուրամյակ հայ ժողովուրդը պայքարում էր օտար տիրապետությունից ազատվելու համար։ Այդ ընթացքում բազմաթիվ ապստամբություններ եղան, որոնք գլխավորում էին Մամիկոնյանները, Բագրատունիները և իշխանական այլ տոհմերի ներկայացուցիչներ։
Անկախության  համար պայքարը լիովին հասավ իր նպատակին միայն 9-րդ դարի վերջերին, երբ Արաբական խալիֆայությունը ճանաչեց Աշոտ Բագրատունու թագավորական իշխանությունը:
Պայքարը հաջողությամբ չէր ավարտվի, եթե չլիներ Բագրատունի իշխանների և հատկապես Աշոտ Բագրատունու հմուտ կառավարումը։ 855թ. երիտասարդ Աշոտ Բագրատունին դարձավ հայոց իշխան: Կարճ ժամանակում, հմտորեն օգտագործելով իրեն
տրված իրավունքները, նա կարողացավ հասնել Հայաստանից
խալիֆայությանը տրվող հարկերի նվազեցմանը: Հայոց բանակի թիվը հասավ 40 հազարի:
Աշոտ Բագրատունին կարողացավ նաև բարեկամություն հաստատել Բյուզանդական կայսրության հետ։ Աշոտ Բագրատունու 30-ամյա կառավարման արդյունքը փառավոր էր. 885 թվականին խալիֆայությունը թագ ուղարկեց Աշոտ
Բագրատունուն` դրանով իսկ ճանաչելով Հայոց անկախ պետության գոյությունը։
Աշոտ I Բագրատունին (885-890թթ.) դարձավ Բագրատունյաց հայոց թագավորության և Բագրատունիների արքայատոհմի հիմնադիրը։

Աշոտ I-ին հաջորդեց նրա որդին` Սմբատ I-ը, որը շարունակեց հոր քաղաքականությունը։ Սմբատ I-ի օրոք գրեթե ամբողջ Մեծ Հայքը մտավ Բագրատունյաց թագավորության մեջ։ Հայոց երկրի հզորացումը, սակայն, հանգիստ չէր տալիս Արաբական խալիֆայությանը, որը ցանկանում էր վերականգնել Հայաստանի նկատմամբ ունեցած իր գերիշխող դիրքը։ Սկսվեց կռիվների ու ավերածությունների երկարատև մի ժամանակաշրջան, որն ավարտվեց
Սմբատ I-ի զորքերի պարտությամբ։

Աշոտ II Երկաթ 

10-րդ դարի սկզբին արաբների դեմ պայքարի գլուխ կանգնեց թագաժառանգ Աշոտը, որը հայտնի է Աշոտ Երկաթ անունով։
Աշոտ II-ի օրոք (914-928թթ.) Հայաստանը լիակատար անկախության
հասավ։ Բաղդադի խալիֆը Աշոտ II-ին ճանաչեց շահնշահ` արքայից արքա։ Սուրբ Խաչ նշանավոր եկեղեցին կառուցվելէ 10-րդ դարի սկզբներին` Վասպուրականի թագավոր
Գագիկ Արծրունու օրոք, Վանա լճի Աղթամար կղզում։
Բագրատունիների մայրաքաղաք հռչակվեց Կարսը, որը կարճ ժամանակում կառուցապատվեց ու դարձավ նշանավոր քաղաք։ Աբասի որդին` Աշոտ III Ողորմածը, հզորացրեց բանակը և ամրապնդեց երկրի պաշտպանությունը։ Աշոտ III-ի օրոք տեղի ունեցած ամենակարևոր իրադարձությունը
նոր մայրաքաղաքի հիմնադրումն էր։ 961թ. նա արքունիքը Կարսից տեղափոխեց Անի,
որը հռչակեց Հայաստանի մայրաքաղաք։ Անին ընդարձակվեց,
կառուցապատվեց, պարսպապատվեց և դարձավ հռչակավոր քաղաք:

Գագիկ Առաջին
Բագրատունյաց Հայաստանն իր առավելագույն հզորությանը
հասավ Գագիկ I-ի օրոք (990-1020թթ.)։ Գագիկ I-ը վերակառուցեց
երկրի ռազմական ուժերը, զորքի թվաքանակը հասցրեց 100
հազարի։ Բանակի հրամանատարությունը հանձնվեց տաղանդավոր
զորավար Վահրամ Պահլավունուն։
Գագիկ թագավորի օրոք կառուցվեցին բազմաթիվ եկեղեցիներ,
տաճարներ, պալատական և այլ շինություններ։ Դրանցից
նշանավոր էին Անիի Կաթողիկե և Գագկաշեն եկեղեցիները`
հայտնի ճարտարապետ Տրդատի նախագծով, Մարմաշենի Վահրամաշեն
եկեղեցին, այլ տաճարներ, պալատներ, ամրոցներ։
Բագրատունյաց Հայաստանը հզորության ու վերելքի շրջան էր
ապրում։

Գագիկ I-ից հետո, սակայն, այդ վերելքն ընդհատվեց. գահի համար պայքար սկսվեց նրա որդիների միջև, խախտվեց երկրի կայունությունը։
Երկրի ներքին անկայունության և արտաքին հարձակումների հետևանքով 1045թ. բյուզանդական բանակը գրավեց Անին։
Անիի Բագրատունիների թագավորությունը անկում ապրեց:Չնայած դրան` իրենց գոյությունը պահպանեցին Սյունիքի,  Լոռու և այլ փոքր թագավորություններն ու հայկականիշխանական տները: Բացի դրանից` ընդամենը մի քանի տասնամյակ հետո՝ 11-րդ դարի վերջերին հայ ժողովրդին հաջողվեց ստեղծել պետականության նոր կենտրոն Միջերկրական ծովի ափին` հեռավոր Կիլիկիայում։

Զանցել գործիքագոտուն